Die tiende gebod, in Eksodus 20:17 “Jy mag nie jou naaste se huis begeer nie. Jy mag nie jou naaste se vrou begeer nie, ook nie sy slawe of slavinne, sy beeste en donkies nie – enigiets wat aan jou naaste behoort nie.” Hierdie gebod spreek die hart aan en waarsku teen begeerlikheid—’n innerlike houding wat kan lei tot sondige dade. Dit is uniek onder die Tien Gebooie omdat dit direk fokus op die begeertes van die hart eerder as op uiterlike dade.

Die tiende gebod fokus op begeerlikheid, wat die innerlike verlange na iets of iemand anders se besittings insluit. Hierdie gebod is in wese ‘n oproep tot tevredenheid en ‘n waarskuwing teen die gevare van gierigheid en afguns. Die begeerte om te besit wat aan ander behoort, kan lei tot allerhande sondes, soos diefstal, moord, en egbreuk, wat in die vorige gebooie aangespreek word. In Jakobus 1:14-15 word die verloop van begeerte na sonde uitgebeeld: “Elkeen word versoek wanneer hy deur sy eie begeerte meegevoer en verlei word. Dan, wanneer die begeerte bevrug is, gee dit geboorte aan sonde, en wanneer die sonde volgroei s, gee dit geboorte aan die dood.”

Hierdie vers toon hoe gevaarlik begeerte kan wees as dit nie beheer word nie. Dit begin as ‘n innerlike verlange, maar kan uiteindelik lei tot vernietigende dade wat die persoon en ander rondom hulle benadeel.

Die Bybel gee verskeie voorbeelde van die gevolge van onbeheerde begeerte. Een van die bekendste verhale is dié van Dawid en Batseba. In 2 Samuel 11 lees ons hoe Dawid, die koning van Israel, Batseba van sy dak af sien bad en haar begeer, alhoewel sy die vrou van ‘n ander man, Uria, was. Hierdie begeerte lei tot owerspel en uiteindelik tot die moord van Uria om Dawid se sonde te bedek. Hierdie gebeurtenis is ‘n duidelike illustrasie van hoe begeerte tot groot sonde en lyding kan lei.

Nog ‘n voorbeeld is die verhaal van Agan in Josua 7. Agan het van die verbode buit van Jerigo begeer en dit gesteel, wat gelei het tot die nederlaag van Israel in die volgende veldslag en uiteindelik tot Agan se dood. In Josua 7:21 bely Agan: “Ek het onder die buit ‘n mooi koningsmantel uit Sinar, tweehonderd sikkels silwer en een staaf goud wat vyftig sikkel weeg gesien. Ek het dit begeer en dit gevat. Kyk, dit is weggesteek in die grond, binne-in my tent. Die silwer is heel onder.” Hierdie verhaal beklemtoon hoe die begeerte na materiële besittings tot sonde en uiteindelik tot vernietiging kan lei.

Alhoewel die tiende gebod ons waarsku teen die gevare van begeerte, het dit ook ‘n positiewe kant. Dit moedig ons aan om tevredenheid te ontwikkel en ons tevrede te stel met wat ons het. .

Tevredenheid is ‘n kragtige en positiewe deug wat bydra tot innerlike vrede en ‘n gelukkige lewe. Wanneer ons tevrede is met wat ons het, is ons minder geneig om in afgunstigheid en gierigheid te verval, wat dikwels tot konflik en ongelukkigheid lei. In Filippense 4:11 sê Paulus: “Ek het geleer om in alle omstandighede tevrede te wees… ” Paulus se woorde beklemtoon dat tevredenheid ‘n geleerde deug is wat ons in staat stel om vreugde en vrede te vind, ongeag ons omstandighede.

Die nakoming van die tiende gebod het ook ‘n positiewe impak op die samelewing. Wanneer mense tevrede is met wat hulle het, is hulle minder geneig om onregverdige middele aan te wend om hul begeertes te vervul. Dit bevorder ‘n gemeenskap waar mense mekaar se besittings en verhoudings respekteer, wat tot groter stabiliteit en harmonie lei.

Verder help die tiende gebod om sosiale en ekonomiese ongelykhede te verminder deur mense aan te moedig om hulle nie te meet aan wat ander het nie, maar eerder om te fokus op wat hulle self het en om dankbaarheid te kweek. In Spreuke 30:8-9 lees ons die gebed van Agur: “Moet my nie armoede of rykdom gee nie; breek my porsie brood vir my ag, sodat ek nie oorversadig raak en u misken en sê ‘Wie is die Here?’ nie. Of verarm en steel, en die naam van my God geweld aandoen nie.” Hierdie gebed weerspieël die strewe na ‘n gebalanseerde lewe van voldoende voorsiening en vermyding van beide uiterste armoede en rykdom, wat kan lei tot sonde.

Die tiende gebod herinner ons aan die belangrikheid van innerlike tevredenheid en die beheer van ons begeertes. Die Bybel moedig ons aan om ons hart te bewaak en nie toe te laat dat ons begeertes ons beheer nie. In Spreuke 4:23 word ons gewaarsku: “Bewaak jou hart meer as enigiets wat bewaar word, want daaruit ontspring die lewe.” Hierdie vers beklemtoon die belangrikheid van ‘n gesonde en suiwer hart, wat nie deur onbeheerste begeertes besoedel is nie.

Die ontwikkeling van tevredenheid en die oorwinning van begeerlikheid is ‘n proses wat met die hulp van die Heilige Gees plaasvind. In Galasiërs 5:16-17 word ons aangemoedig om in die Gees te wandel: “Leef deur die Gees, dan sal julle beslis nie die begeertes van die vlees uitvoer nie. Want die vlees begeer teen die Gees, en die Gees teen die vlees. Die twee opponeer mekaar, sodat julle dit wat julle ook al wil, nie kan doen nie.” Hierdie vers herinner ons aan die innerlike stryd tussen die vlees en die Gees, en die noodsaaklikheid om in afhanklikheid van God te leef om oorwinning oor ons begeertes te behaal.

Die tiende gebod is meer as net ‘n verbod op begeerlikheid; dit is ‘n oproep tot ‘n lewe van tevredenheid, respek vir ander, en vertroue in God se voorsiening. Deur hierdie gebod na te kom, kan ons die versoekings van gierigheid en afguns oorkom en ons fokus op die seëninge wat God ons gegee het. Dit dra by tot innerlike vrede en tevredenheid, sowel as ‘n harmonieuse en regverdige samelewing.