Die tweede gebod, in Eksodus 20:4-6 “Jy mag nie vir jou ‘n gesnede beeld nie – enige afbeelding wat in die hemelruim daarbo, of op die aarde hier onder, of in die water onder die aarde is nie. Jy mag nie voor hulle in aanbid of buig nie, en jy mag hulle nie dien nie; want Ek, die Here jou God, is ’n besitlike God wat kinders laat boer vir die sondeskuld van ouers, selfs die derde en die vierde geslag van hulle wat My verwerp, maar troue liefde bewys aan duisende, aan hulle wat My liefhet en my gebooie nakom.” Hierdie gebod verbied die maak van enige afbeelding van God en die aanbidding daarvan. In die Gereformeerde teologie word hierdie gebod streng nagevolg, met ‘n klem op die geestelike en onsigbare aard van God.
Die tweede gebod gaan oor die manier waarop ons God aanbid. Dit verbied aanbidding van enige afbeelding of gesnede beeld, insluitend die uitbeelding van God self. In Deuteronomium 4:15-16 word hierdie verbod verder beklemtoon: “Omdat julle nie enige sigbare gestalte gesien het op die dag toe die Here by Horeb met julle uit die vuur gepraat het nie, moet julle uiters versigtig wees ter wille van julleself, sodat julle nie ontaard en vir julle ‘n gesnede beeld maak nie: die sigbare gestalte van enige godefiguur, ‘n manlike of ‘n vroulike afbeelding”
Hierdie verbod is daarop gemik om te verhoed dat mense God beperk tot ‘n menslike of aardse voorstelling. God is oneindig, alomteenwoordig, en verhewe bo enige fisiese vorm wat deur mensehande geskep kan word. Om God te probeer afbeeld, is om Sy majesteit en goddelikheid te verminder tot iets wat ons as mense kan begryp en beheer, wat teenstrydig is met Sy ware aard.
In die ou tyd het baie nasies rondom Israel afgode en afbeeldings van hulle gode gemaak en aanbid. Hierdie afgodery het dikwels tot morele verval en onreg gelei, aangesien hierdie gode dikwels wispelturig en onregverdig was. In teenstelling hiermee het die God van Israel die volk beveel om geen afbeeldings te maak nie, juis omdat Hy heilig, regverdig, en onsigbaar is. Die maak van ‘n afbeelding van God sou nie net afgodery wees nie, maar ook ‘n verkeerde voorstelling van Sy heilige aard.
In Jesaja 40:18-19 word die nietigheid van afbeeldings en afgode onderstreep: “Met wie sal julle God dan vergelyk, en watter afbeelding sal julle Hom gelykstel? Die vakman giet die beeld, en die goudsmid bedek dit met goud en giet silwerkettings daarvoor.” Hierdie verse wys hoe belaglik dit is om die almagtige God, wat die heelal geskep het, met ‘n gesnede beeld te vergelyk. Sulke afbeeldings kan nooit die ware God verteenwoordig nie, en die aanbidding daarvan lei mense weg van die waarheid.
Die tweede gebod het ‘n sterk positiewe kant, wat die ware aanbidding van God bevorder. Dit moedig gelowiges aan om God in gees en waarheid te aanbid, eerder as deur fisiese afbeeldings of rituele. Jesus het hierdie beginsel beklemtoon in Johannes 4:24 toe Hy gesê het: “God is Gees, en wie Hom aanbid, moet in gees en waarheid aanbid.” Hierdie woorde beklemtoon dat ware aanbidding nie afhanklik is van fisiese afbeeldings of plekke nie, maar van ‘n innerlike verbinding met God deur die Heilige Gees.
Deur nie afbeeldings van God te maak nie, word gelowiges uitgenooi om hulle verhouding met Hom te verdiep deur gebed, Bybelstudie, en die gehoorsaamheid aan Sy gebooie. Dit bevry hulle van die beperkinge van fisiese voorstellings en laat hulle toe om die diepte en rykdom van God se karakter in die Skrif te ontdek. Psalm 119:18 sê: “Maak my oë oop, dat ek die wonders in u wet kan sien.” Hierdie vers wys hoe die studie van God se Woord ons insig gee in Sy ware aard en wil, sonder dat ons die hulp van beelde of afbeeldings nodig het.
Op ‘n persoonlike vlak roep die tweede gebod ons op tot ‘n diep, intieme verhouding met God wat nie afhanklik is van sigbare afbeeldings nie. Dit daag ons uit om ons geloof te bou op die onsigbare, maar werklike teenwoordigheid van God in ons lewens. In 2 Korintiërs 5:7 word ons aangespoor om “deur geloof te lewe, nie deur aanskoue nie.” Hierdie geloof is gebaseer op die vertroue in God se Woord en beloftes, eerder as op sigbare beelde of tekens.
Die tweede gebod help ons ook om ons aanbidding te suiwer. Dit verhoed dat ons verstrik raak in uiterlike rituele of afbeeldings wat ons aandag van God se ware aard kan aflei. Dit herinner ons daaraan dat God groter is as enige menslike voorstelling en dat ons verhouding met Hom gebaseer moet wees op Sy openbaring in die Skrif en in ons lewens. Psalm 115:3-4 stel dit duidelik: “Ons God is in die hemel, alles wat Hom behaag, doen Hy . Hulle afgode is silwer en goud, die werk van mensehande.” Hierdie verse herinner ons aan die verhewenheid van God bo enige mensgemaakte afbeelding.
Die tweede gebod is ‘n sleutelkomponent van die Tien Gebooie, wat gelowiges oproep om God te aanbid in Gees en waarheid, sonder die gebruik van afbeeldings of gesnede beelde. Dit beskerm die suiwerheid van ons aanbidding en verhoed dat ons God se majesteit verminder tot iets wat deur mensehande gemaak is. Deur hierdie gebod na te kom, word ons uitgenooi om ‘n dieper, meer betekenisvolle verhouding met God te ontwikkel, wat gebaseer is op geloof, gehoorsaamheid, en liefde.